Tôi viết bài này trước hết là cho chính tôi, và sau đó là cho những người đồng nghiệp, những học viên cao học, và cả những người bạn, những người tôi đã biết và những người tôi chưa biết nhưng hy vọng một lúc nào đó sẽ biết nhau và trở thành những người bạn của nhau. Một tình bạn không biên giới trong thế giới phẳng này.
Lý do nào đẩy đưa tôi đến việc viết bài này? Ừ, trước hết là vì gần đây tôi có vướng vào một cuộc tranh luận không mấy thú vị nhưng kết quả cuối cùng lại rất hữu ích, liên quan đến việc định nghĩa nghiên cứu khoa học là gì, và thế nào là sản phẩm khoa học.
Cuộc tranh luận đó, như bất kỳ cuộc tranh luận nào, đã kết thúc. Mỗi bên có lẽ đã hiểu ra được hơn một chút về bên kia. Và tôi tin rằng mỗi bên đều có nhu cầu nhìn lại chính mình để hiểu mình hơn, hầu có thể hiểu và phán đoán về người khác đúng hơn.
Ít ra, đó là nhu cầu của tôi. Và trong nhu cầu hiểu chính mình đó, tôi thấy cần phải làm rõ với mọi người những đặc điểm thuộc về bản chất của "nghiên cứu" trong khối ngành KHXH-NV.
Và tôi tin rằng "action research", nà tôi tạm dịch là nghiên cứu hành động, là loại hình nghiên cứu mang đặc trưng rõ nhất của khối ngành XH-NV, mà đặc biệt là ngành giáo dục.
Vậy, action research là gì? Các bạn đọc ở dưới đây, và cùng tôi trao đổi nhé.
------------------
Nghiên cứu hành động, tức action research trong tiếng Anh, là một cụm từ rất thường được nhắc đến trong các course học về phương pháp nghiên cứu khoa học trong ngành giáo dục, nhưng dường như lại rất ít được đề cập đến ở VN.
Nhưng nghiên cứu hành động - action research - là gì? Theo tác giả của bài viết này, có thể định nghĩa nghiên cứu hành động một cách rất đơn giản là sự kết hợp giữa nghiên cứu và hành động. Nói cách khác, nó là suy nghĩ phản tỉnh (reflective thinking) về những gì mình đang làm, những suy nghĩ ấy dựa trên những số liệu (chủ yếu bằng phương pháp quan sát) được thu thập trong công việc hàng ngày, rồi sau đó biến thành những hành động nhằm cải thiện công việc của mình - những công việc mà đằng nào mình cũng phải làm, không ngưng được.
Cũng theo tác giả trên, bản chất của nghiên cứu hành động là "tham dự" (participatory). Không có tính tham dự thì không phải là nghiên cứu hành động. Nói cách khác, không có nghiên cứu hành động nào được thực hiện trong phòng thí nghiệm do một nhóm người xa lạ và độc lập với công việc hàng ngày của những người là một phần của thực tại cần nghiên cứu. Ví dụ, muốn nghiên cứu về việc dạy và học trong nhà trường phổ thông tại VN để cải thiện nó, thì theo quan điểm của nghiên cứu hành động, việc nghiên cứu ấy phải do chính các giáo viên hoặc nhà quản lý ở từng trường nghiên cứu về những công việc hàng ngày của mình, rồi đưa ra trao đổi với những người có liên quan, rồi sau đó là cùng đồng ý với những gì cần thay đổi, và rồi cứ thế mà hành động.
Nghe có vẻ ... rất không chuyên nghiệp, phải không? Nhưng nghiên cứu trong giáo dục đa số nó là như thế đấy, và đó là một loại hình nghiên cứu rất phổ biến ở các nước phương tây mà tôi biết (nhóm Anglo-Saxon). Tất nhiên, những người thực hiện nghiên cứu hành động như vậy cũng phải được huấn luyện về các phương pháp nghiên cứu và kỹ thuật thu thập thông tin, dữ liệu phù hợp với mục đích nghiên cứu cụ thể của mình. Những điều ấy tôi sẽ nói trong những bài sau.
Còn để kết thúc bài đầu tiên này, tôi chỉ xin đưa một số đường links cho những bạn nào muốn quan tâm tìm hiểu sâu hơn:
1. emichaelbrady.weebly.com/.../hrd667ol_action_research_and_eval_methods.pdf - Đây là một bản đề cương chi tiết môn học có tên là Action Research and Evaluation Methods, dạy ở trình độ sau đại học, của trường ĐH Southern Maine của Mỹ.
2. http://www.methodspace.com/page/links-qualitative-research - Link này dẫn đến trang MethodSpace, một trang khá hay với nhiều tư liệu về phương pháp nghiên cứu, trong đó có action research.
3. http://www.eresearchcollaboratory.com/new_page_3.htm - Tương tự như 2, trang này dẫn đến các kho tư liệu về phương pháp nghiên cứu, từ triết lý đến thiết kế và các loại hình nghiên cứu khác nhau. Rất đầy đủ và hữu ích.
4. http://www.cehs.ohio.edu/centers-partnerships/centers/c4he/CHEWP_1_2009_AMWilliford.pdf - Đây là một bài viết rất hay, liên quan đến institutional research, công việc mà tôi và TT của tôi đang làm, rất mới mẻ nhưng cũng rất xa lạ đối với VN, dù rất có ích. Theo tác giả bài viết này, IR chính là một loại action research; điều này rất rõ, nếu xét theo định nghĩa mà tôi đã nêu ở trên: action research là nghiên cứu rồi hành động.
Tạm thời thế. Tôi sẽ còn trở lại chủ đề này thường xuyên.
---
Cập nhật lúc 13:30 cùng ngày:
4. http://www2.fhs.usyd.edu.au/arow/arer/008.htm - Đây là một bài viết rất hay về Action Research và QA. Rất có liên quan đến công việc hiện nay của tôi.
5. Và trang gốc của bài viết về AR mà tôi đã đưa ở trên: http://www.scu.edu.au/schools/gcm/ar/arm/op000.html - Rất đáng đọc, ngôn ngữ bình dân dễ hiểu.
----
Cập nhật tiếp ngày 4/10/2010:
6. http://www.enquirylearning.net/ELU/Issues/Research/Res1Ch4.html - Một trang tôi mới tìm được, cực hay về AR.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét