Chất lượng giáo dục từ đâu đến?

Câu trả lời có lẽ ai cũng biết, vì nó đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần bởi nhiều người ở nhiều nơi và vào nhiều thời điểm khác nhau.

Đó là: "the quality of an education system can't exceed the quality of its teachers" - Chất lượng của một nền giáo dục không thể nào vượt quá chất lượng của người thầy.

Vậy chất lượng người thầy từ đâu đến? À, một câu hỏi không dễ trả lời, vì có rất nhiều yếu tố tác động đến chất lượng người thầy. Ví dụ, đồng lương không đủ sống liệu có tạo ra những người thầy tốt không? Chắc là khó!

Ví dụ, thầy cô giáo không được chủ động trong việc giảng dạy của mình, mà luôn phải tuân thủ mọi chỉ đạo từ trên dù đúng dù sai (cái này gọi là micro-managing), ngoài ra còn phải bỏ phí rất nhiều thì giờ vào những phong trào vô bổ, thì chất lượng giảng dạy của thầy cô có tốt được không? Chắc cũng khó!

Hoặc, khi việc tuyển chọn, đào tạo và bổ nhiệm thầy cô giáo có vấn đề. Chẳng hạn, trước đây đầu vào tuyển sinh vào ngành sư phạm có lúc thuộc hàng thấp nhất trong các trường (nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách khoa, Sư phạm tránh xa, bỏ qua Tổng hợp), rồi chương trình đào tạo thì cũ kỹ, nặng nề, nặng về phần hồng mà nhẹ về phần chuyên, và trong phần chuyên thì cũng lại nặng phần chữ mà nhẹ phần người, thì hỏi có đào tạo được những thầy cô giáo tốt để đem lại chất lượng cho nền giáo dục của một quốc gia không? Lại là một câu hỏi khó khác.

Tại sao tôi lại viết tản mạn những giòng này, đặt lại câu hỏi đã rất cũ và ai cũng biết câu trả lời nhưng vẫn không ai chịu giải quyết dứt điểm (lại nhớ lời hứa năm 2010 giáo viên sống được bằng lương) vào lúc này. Ấy là do tôi mới đọc được entry này trên blog Education in India, ở đây. Một bài đáng đọc và suy nghĩ.

Nhất là câu này đây, trích từ bài viết tôi mới giới thiệu ở trên:

the best public-school systems in the world-Finland, Singapore, South Korea-recruit all of their teachers from the top third or better of their college graduates
ở các hệ thống giáo dục công tốt nhất trên thế giới như Phần Lan, Singapore, hoặc Hàn Quốc, người ta chỉ tuyển giáo viên trong số những sinh viên tốt nghiệp trong số 1/3 có điểm cao nhất

Thế đấy, chứ có đâu như VN là "chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm". Bảo sao chất lượng giáo dục của ta bây giờ lại chẳng kém?

Để kết luận, xin đọc survey của tổ chức McKinsey vào tháng 9/2010 vừa qua với cái tựa đầy ý nghĩa: Closing the talent gap - san bằng khoảng cách tài năng. Ở đây.